Bardhyl Maliqi Poema- AKVAREL ZAGREBU / AKUAREL PËR ZAGREBIN /

AKVAREL ZAGREBU

Poema

Sunčeva sam ptica, Zagrebe,

čamerijska ptica plavog čuperka

i dolazim ovdje na pepeljastim krilima od letenja,

ali dobrom dušom,

čistom dušom!

Kao dio Carstva ptica u nizu,

letim i izgaram iznutra, vrtim se u prostoru,

kako bi došao k tebi

prinče slobode,

besmrtni moj grade!

Moje ime je „Bijela zvijezda“,

tvoje ime „Grad doline, Bijeli grad“,

zato pišem

pjesnički akvarel za tebe, Zagrebe!

Tisuću godina je kako dolazim k tebi,

stari grade, tamo na obalu Save,

na južnu padinu Medvednice.

Moj grade, s ljubavlju me čekaš,

pravi je razlog počasti u osvitu zore,

ili možda u ovom večernjem svodu

poput pune mjesečeve svjetiljke,

poput bijelog neona?

Znam, ti se ne zbunjuješ,

Zato što ja dolazim s Jona,

iz moje male Sarande,

gdje 300 sunčanih dana bljeskaju poput bijelih galebova.

Zagrebe, prijatelju moj, možda te pogađa tuga

jer me gledaš, kao da sam ti sin, kako dolazim po kiši,

možda zato što unutar mene si

i ja unutar tebe sam. To osjećam,

u glasu glumice što govori moje stihove,

u zanosu kada se rašire krila riječi poput galebova,

puna pjene i valova, vijenac zlatnih zraka.

Zagrebe, volim tvoj lik,

volim te jer dušu ti poznam,

volim te jer srce ti znam.

I padne mi na pamet

da ponavljam nekoliko svijetlih stihova jonskog pjesnika,

nekoliko stihova kao ptice selice:

„ Čekao si me?

- Dođoh!

I dođoh poput vjetra, prevalih brda, mora i zemlje...“[1]

Gdje je Ana Ivelja, i Danica[2] gdje je?

Hoće li me dočekati Dorotea[3],

ili samo Shahin i nasmijana Branka[4],

draga Hrvatica, časna Hrvatica?

Tu je i divlji konj s grivom na vjetru

to jaše Božidar[5] s čašom vina.

Joja Ricov, kao prosvjetljujući glumac recitira „ Amardu“,

profesor Slavić[6] govori mi s daljine,

mašući rukom pozdravlja Ivan[7],

moj prvi prijatelj...

Ponovo je studeni,

hladan i snježan

s pljuskovima, bljeskanjem...

Cijeli Zagreb blista, sjaji i svjetluca,

dok auto juri, donosi miomiris,

Čamerija rominja s mirisom slobode Shahine!

Nekoliko slanih maslina iz tvoje pjesničke plantaže

Od gornje Dalmacije do dolje u Çiçiriku,

moj daleki si stric, najstariji brat,

poštovani prijatelj!

Ponovo je studeni,

isto ko i lani,

studeni, bez lastavica selica,

umjesto njih djevojke cvrkuću

stepenicama Nacionalne knjižnice;

ovdje u mom obožavanom gradu,

što me tako lijepo znade dočekati,

u Zagrebu nemam zaloge, brate moj,

ovdje se mogu zaljubiti,

preporoditi ili umrijeti!

Grade moj,

ako u jednom trenu vjerujemo u uskrsnuće

metamorfoze i otuđenja,

u paralelne živote, u sveopće rastapanje

vjerojatno da sam nekad bio ovdje

stanovnik Mamutice, tvoje najveće građevine,

stalni radoznali posjetitelj Ilice i Trga bana Josipa Jelačića,

restaurator Nacionalnog muzeja, antikvar u palači književnika,

sudionik sveučilišnih prostora

što ispunjava bilježnice s latinicom i ćirilicom,

možda sam bio stanovnik ovdašnji

zar ne, Josipe?

Pozdrav profesorice Nevenka Nekić[8],

i vama mladi prijatelji Gentiana[9] i Nada[10],

znao sam da ću ovdje zateći stare prijatelje,

koji su kao staro vino postali bolji,

Pozdravljam Udrugu umjetnika „ August Šenoa“

i Uniju Albanaca u Republici Hrvatskoj…

No ovogodišnji doček,

vjerujte mi,

ugodna je novost, jedno iznenađenje!

Hrvatska Paneuropska Unija počasno je ime,

ali ono što me je iznenadilo još više

Bijaše ime Llilli[11] i „ DEA“ Društva albanskih umjetnika u Hrvatskoj.

Do jučer naivno mišljah da DEA, butrintska božica otkud ja dolazim

bijaše moje vlasništvo, moja tajna;

al' začudo nalazim je ovdje,

kao vašu najnoviju princezu!

Vi prijatelji, Hrvati, zaista bijaste

moja braća,

zato svim srcem volim

ovu zemlju koja se zove Hrvatska!

[1] Citat pjesnika i pisca Petro Marko, rođenog u Dermi

[2] Danica Vukelić, hrvatska umjetnica

[3] Dorote Kerni, knjižničarka

[4] Shahin Hasani Shkoza, albansko hrvatski pjesnik i suprug Branke Bedeković

[5] Božidar Prosenjak, hrvatski romanopisac autor knjige „ Divlji Konj“

[6] Josip Silavić, profesor

[7] Ivan Dujmović , doktor znanosti i predsjednik udruge „August Šeona“

[8] Profesorica i podpredsjednica Paneuropske unije u Hrvatskoj

[9] Gentiana Fana, studentica , recitatorica

[10] Nada Nakić Veseli, profesorica

[11] Pseudonim Ljiljane Koci , umjetnice i predsjednice udruge „ DEA“

-----------

AKUAREL PËR ZAGREBIN

Poemë

Zog i diellit jam unë Zagreb,

zog i Çamërisë sime perçekaltër

dhe vij këtu me krahë të hirnosur nga fluturimet,

por me shpirt të bukur,

me shpirt të pastër!

Si pjesë e Perandorisë së zogjve rend,

fluturoj, kallem brenda vetes, vërtitem në hapsirë,

për të ardhur tek ti

princ lirie,

qyteti im i pavdirë!

Emri im është “Ylli i Bardhë”,

emri yt “Qytet i lugtë, i Bardhi Qytet”,

ndaj po shkruaj

një akuarel poetik për ty, Zagreb!

Kam njëmijë vjet që rend të vij tek ty,

qytet i hershëm aty ndanë lumit Sava,

në shpatin jugor të Medvednicës.

Qyteti im, ti më pret me dashuri,

arsyeja e vërtetë nderet në këtë ag mëngjesor,

apo ndoshta në këtë kupolë mrëmësore

si një llambë e plotë hënore,

si një neon i bardhë?

E di, ti nuk habitesh,

se unë vij prej Jonit,

prej Sarandës sime të vogël,

ku 300 ditë me diell pluskojnë si çafka të bardha.

Zagreb, miku im, ndoshta të prek trishtimi

se më sheh, sikur të isha biri yt, tek vij nëpër shi,

ndoshta se ti je brenda meje

dhe unë brenda teje jam. Këtë e ndjej,

e shoh tek zëri i aktores që reciton vargjet e mia,

te patosi kur hapen krahë e fjalëve si pulëbardha,

plot shkumë e valë, kurorë rrezesh të arta.

Zagreb, portretin tënd e dua,

e dua se shpirtin ta njoh,

e dua se zemrën ta di.

Dhe ndër mend më shkon

të rithem ca vargje të ndritshme të një poeti jonian,

ca vargje si zogj shtegëtarë:

“-Më prite?

-Erdha!

Dhe erdha porsi era, kaptova det e dhera...”[1]

Ku është Ana Ivelaj, po Danica[2] ku?

Vallë Dorotea[3], do dalë të më presë,

apo veç Shahini dhe Branka[4] e qeshur,

kroatja e ëmbël, kroatja me besë?

Tej rend një kalë i egër me jelet në erë

kalëron Bozhidari[5], me një qelq me verë,

Joja Ricov deklamon “Amardën” si aktor zëbardhë,

profesor Sllaviç[6] më flet që nga larg,

me dorë përshëndet Ivani[7] ,

miku im i parë...

Është sërish nëntor,

ftohtë edhe borimë,

me ca riga shiu, tej një vetetimë...

Gjithë Zagrebi feks, ndrin e llamburin,

ndërsa kerri ec, bie erë e mirë,

rigon Çamërie, me aromë lirie të solla, Shahin!

Ca ullinj të kripur nga palntacioni yt poetik

nga Dalmacia lart, gjer posht në Çiçirik,

axha im i largët, vëllai më i madh,

i nderuar mik!

Është sërish Nëntor,

njësoj si vjet,

nëntor, pa dallëndyshe shtegëtare,

në vend të tyre vajzat çuçurijnë

shkallëve të bibliotekës kombëtare;

këtu në qytetin tim të adhuruar,

që aq bukur di të më presë,

në Zagreb pengje s’kam, o im vëlla,

këtu mund të dashurohem,

të rilind apo të vdes!

Qyteti im,

nëse besojmë një çast tek ringjallja

tek metamorfoza dhe tjetërsimi,

tek jetët paralele, tek shkrirja universale

unë ndoshta kam qenë dikur këtu

banor i Mamuticës, ngrehinës tënde më të madhe,

vizitor i Ilica Street, kurioz i përhershëm i Sheshit Ban Josip Jelacic,

ristaurues i Muzeun kombëtar, bukinist në Pallatin e shkrimtarëve,

frekuentues i mjediseve universitare,

që i mbush fletoret me alfabetin latin dhe me alfabetin cirilik,

ndoshta kam qenë banor i këtushëm

apo jo, Josip?

Përshëndetja profesore Nevenka Nekiç[8],

dhe ju miq të rinj: Gentiana[9] e Nada[10]

e dija se do të gjeja miq të vjetër këtu,

që ashtu si vera e vjetër janë bërë më të mirë,

Shoqatën e Artstëve “August Senoa”

dhe Uninonin e Shqiptarëve të Kroacisë...

Por kjo pritje sivjet,

të më besoni,

është një risi e bukur, një suprizë!

Uninoni Paneuropian i Kroacisë është një emër nderues,

por ajo që më befasoi më tepër

Ishte emri Llilli[11] dhe “Dea” i shoqatës së Artistëve Shqiptarë të Kroacisë.

Gjer dje, me naivitet mendoja se Dea, hyjnesha e Butrintit nga unë vij

ishte pronë e imja, sekreti im;

por çuditërisht atë e gjej këtu,

si princeshën tuaj më të re!

Ju miq, kroatë, paskeni qenë vërtet

vëllezërit e mi,

ndaj e dua me gjithë zemër

këtë dhé, që quhet Kroaci!

[1] Vargje te poetit dhe shkrimtarit Petro Marko, lindur në Dhërmi

[2] Danica Vukelić, artiste kroate

[3] Dorote Kerni, bibliotekare

[4] Shahin Hasani Shkoza, poet shqiptaro kroat dhe e shoqja, Branka Bedeković

[5] Bozhidar Prosenjak, romancier kroat, autor i „Kalit tё egёr“

[6] Josip Sllaviç profesor

[7] Ivan Dujmoviç , doktor shkencash, kryetar i shoqatёs „August Sheona“

[8] Profesoreshё, zv.presidente e Unionit Paneuropian tё Kroacisё

[9] Gentiana Fana, student, recituese

[10] Nada Nakić Veseli, profesoreshё

[11] Pseudonim i Liliana Kocit, artiste dhe presidente e shoqatёs „DEA“